معرفی پادکست فارسی

چند وقت پیش، آقای چنل بی در توییتی فراخوان داد که هر کس هشت اپیزود محبوب سال 2018 اش رو در سایت یا وب لاگش معرفی کنه. اینکه چرا عدد هشت رو انتخاب کرده، بر کسی مشخص نیست، شاید چون 2018 آخرش هشت داره؟! به هر حال من نتونستم به هشت تا بسنده کنم و تعداد بیشتر شد. این تعداد رو اول به شکل یک فهرست نوشتم، و الان با کمی توضیحات بیشتر، در حدی که حضور ذهن یاری کنه، اینجا براتون می نویسم.

پیشنهاد: یک پست در سایت یا بلاگتون یا ویرگول یا یک‌ رشته توییت بنویسین و توش هشت تا اپیزود پادکست فارسی رو که در سال ۲۰۱۸ شنیدین و دوست داشتین معرفی کنین (سه ماه دیگه دوباره همین کار رو برای سال ۹۷ هم می‌کنیم)
به جای پادکست، اپیزود معرفی کنیم (این رو می‌خوام بکنم شعار جدیدم)

— ChannelB Podcasts پادکست‌های چنل‌بی (@channelBpodcast) December 5, 2018

ترتیبی در این فهرست رعایت نشده و کاملا تصادفی است.

1. اپیزود ۸ #بی_پلاس(چنگیزخان) : خیلی از شنوندگان پادکست بی پلاس، اپیزودهای مختلف رو خیلی پسندیدند، ولی برای من اپیزود مربوط به چنگیز خان، متفاوت بود. در این اپیزود، بی پلاس به سراغ معرفی کتاب چنگیزخان رفته و نور بر زوایای تاریک برهه ای از تاریخ انداخته که همواره قصه ای محو و کاملا یک طرفه ازش شنیده ایم، که حکایتی بوده سراسر سیاهی. اما اینجا می شنویم که حتی این روایت بسیار سیاه تاریخی هم از گزند زاویه ی دید یک جانبه نگر مصون نمانده و زوایای تاثیرگذارش بر تاریخ معاصر، هیچ وقت برای ما روشن نبوده است. به شخصه، به جز فهمیدن اینکه روایت اوج گیری و لشکرکشی های چنگیز خان، فقط آن روایت سراسر تاریکی نبوده که ما همیشه شنیده ایم، چند نکته ی دیگر بسیار برای من جالب و تکان دهنده بود. اینکه جهان مدرن و مراوداتی که در حال حاضر می شناسیم، چه طور به شکل تاریخی وابسته به لشکرکشی ها و کشورگشایی های چنگیز خان بوده است، اینکه شیوه ی اداره ی چنگیز خان، به لحاظ مدارا و تساهل به ادیان و اقوام، بسیار شبیه به آن چیزی است که در مورد کوروش هخامنشی شنیده ایم. (یک پرانتز اینجا می گذارم برای وقتی که در آینده بتوانم مروری بر این اپیزود بکنم و نکات تاثیرگذار دیگری را هم اضافه کنم.)

علاقه به این اپیزود، طبعا از علاقه ی من به هر چیزی که زوایای تاریکی از زیست جامعه ی بشری را روشن می کند، نشات می گیرد. یکی از قسمت های به زعم من تکان دهنده این موضوع در داستان چنگیز خان، این است که حتی روایت جنایت کاران تاریخ هم از بررسی ایدئولوژیک در امان نیست و نگاه اورینتالیستی غرب محور، چه طور باعث شده که ما ناپلئون را سرداری شجاع بدانیم، اما از چنگیز خان تصویر جنایتکاری وحشی در ذهن داشته باشیم، تا جایی که حتی واژه ی مغول (منگول) در زبان انگلیسی به معنای عقب افتاده استفاده می شود. (این واژه با شکل تلفظ انگلیسی اش به فارسی هم راه یافته است)

 

 

2- اپیزود صفر #آمپاژ : پادکست آمپاژ کلن به من می چسبد. به جز اپیزود پاییز که بیش از حد برای حال و روحیه ام غمگین بود و نتوانستم گوش بدهم، باقی اپیزودها را با علاقه گوش دادم. اپیزود صفر حال و هوایی نوید بخش برایم داشت، به خاطر محتوای این پادکست که نگاهی عصیان گر نسبت به جریان غالب در دنیای موسیقی دارد. ماهیت این عصیان در پادکست آمپاژ چیست؟ این پادکست بیشتر به موسیقی ای می پردازد که از ابتدا و تولدش، بستر شورش و عصیان بوده است، مثل موسیقی راک در ابتدای ظهورش. اما به سراغ بازگویی روایت تاریخی نمی رود، بلکه عصیان را در زمینه ی فضای حاضر موسیقی تکرار می کند: علیه جریان مبتدل حاضر حرف می زند، علیه حذف صدای زنان حرف می زند، علیه افسانه ی اکنون مقدس شمرده شده ی کپی رایت حرف می زند، همان کاری را می کرد که هر شورشی باید انجام دهند، سراغ آن ها می رود که در فضای موسیقی غالب که با جریانات رسانه و پول کنترل می شوند، حذف شده و کمتر دیده شده اند. یک جورهایی، می خواهد صدای محذوفان موسیقی باشد، صدای کمتر شنیده شده ها، آن گنج هایی که زیر نورافکن نیستند، اما چه بسا بسیار دلنشین تر باشند. شاید بعد از شنیدن اپیزود اول، دقیقا متوجه نشده بودم که چرا این پادکست برایم هیجان انگیز است، اما الان می توانم بفهمم که به خاطر نوید چنین محتوایی بوده است و تا الان هم ناامید نشده ام. (وسط نوشتن این متن، اپیزود هشتم این پادکست هم آمد، و حدس بزنید توضیح این اپیزود چیست: سعی میکنیم اتفاقات و صداهایی که به چشم و گوش نمیان رو، نمایان کنیم. )

به جز این ها، این پادکست به لحاظ تدوین و انتخاب موسیقی هم خوب عمل کرده است، کمی چاشنی طنز صادقانه و ریتم پر انرژی، این پادکست را تبدیل به یکی از علاقه های من کرده است، به خصوص وقت هایی که سرحال هستم و دلم می خواد چیزی گوش کنم که انرژی بدهد.

در این پست وب سایت، در مورد پادکست آمپاژ بیشتر نوشته ام:

آمپاژ، پادکستی برای شما که از موسیقی تکراری خسته اید

و این یکی:

در باب فمینیزم به سبک پادکست آمپاژ

 

 

3- یک عالمه از اپیزودهای #چنل_بی که انتخابشون سخته : این طوری نمی شه، یه پست جداگانه ای در مورد اپیزودهای محبوبم از کانال بی باید بنویسم. کانال بی را حواله می دهیم به آینده. عجالتا لینک سایتش رو داشته باشید خودتون برید اپیزودهای مورد علاقه تون رو علامت بزنید:

https://channelbpodcast.com

 

4- پارادوکس اطلاعات سیاه چاله،#استرینگ_کست: همه ی اپیزودهای استرینگ کست رو گوش نداده ام، اما می دونم که این پادکست نیازی به تعریف و تایید من نداره. نسبتا از قدیمی هاست و محتوای بسیار خوبی داره. به بهانه ی این اپیزود دلم می خواهد نظرم در مورد این پادکست رو بگم. استرینگ کست در توضیح پادکستش گفته که پادکستی است که به جالب ترین و عجیب ترین موضوعات علمی می پردازه، اما به نظر من، رمز موفقیت این پادکست، در نوع روایت هایی است که ارائه می ده. موضوعات علمی، در قالب داستان هایی از زندگی واقعی روایت می شوند، در ابتدای هر اپیزود، شما انگار پای یک قصه جذاب نشسته اید، و در میانه، قصه ی جذاب این آدمها، با موضوعات علمی که قرار است توضیح داده شوند پیوند می خورد. قوت استرینگ کست در همین جذاب بودن روایت های علمی است، که با آدم های واقعی و زندگی های واقعی پیوند دارد.

و اما چرا، اپیزود پارادوکس اطلاعات سیاه چاله، خیلی مختصر، تا قسمت زیادی به خاطر علاقه ی شخصی من از کودکی به مقوله ی سیاه چاله، و اطلاعات جدیدی که در این اپیزود در مورد سیاه چاله ها ارائه می دهد. اینکه به لحاظ مفهومی، زمان های مختلف در یک آن در سیاه چاله حاضر هستند، من را یاد آن صحنه از فیلم بین ستاره ای انداخت که قهرمان فیلم با عبور از سیاه چاله، وارد دنیایی شد که تمام گذشته و حال را در چهار بعد حاضر داشت. فکر کردن به دنیای غیر نیوتونی سیاه چاله ها، ذهن من را به سمت تخیلاتی می برد از جهانی وهم انگیز و افسانه ای که وابسته به فیزیک و علم است و می تواند واقعیت داشته باشد. و فکر کردن به عظمت این واقعیت که شباهتی به زندگی روزمره ما ندارد، احساسی بسیار عجیب و غریب برایم به همراه دارد، مثل دوران کودکی و نوجوانی که می توانستم با خیالبافی کاملا از این دنیا و واقعیاتش کنده شوم و پرت شوم به دنیای تخیلات.

 

 

4.5 – راستی، شماره ی چهار و نیم رو هم اختصاص بدم به اپیزود تنها دو درجه مانده، از استرینگ کست، در این اپیزود می شنویم که تنها دو درجه دیگر دما بالا برود، تخریب محیط زیست روی کره زمین غیرقابل بازگشت خواهد بود. بله آقای ترامپ. و گرمایش جهانی افسانه نیست! به همین خوشمزگی.

 

 

5- حجاب در خانواده #رادیومرز: اولین پست وب سایت رادیو لاله، در مورد این اپیزود از پادکست خیلی خیلی خوب رادیومرز بود. به جای توضیح، شما را به خواندن آن نوشته ارجاع می دهم.

رادیو مرز، قسمت سوم، حجاب در خانواده

اینم خود اپیزود:

 

6- چرا کارگرها حال ندارند #به_تدریج: این پادکست هم یک پست دیگر از وب سایت رادیو لاله را به خودش اختصاص داده است. در مورد این اپیزود هم یک پست مفصل نوشتم، که البته بیشتر افکار و تحلیل خودم پیرامون موضوعی بود که این اپیزود مطرح می کنه. به هر حال، گوش دادن به این اپیزود هم برای فهم چرایی وضعیت اقتصادی و سیاسی این روزهای ما، خیلی کمک کننده است. در مورد قانون کار صحبت می کنه و اینکه چه طور شد که شرایط به وضعیت کنونی رسید که در اون اغلب کارگران و حقوق بگیران قراردادهای موقت دارند، و قانون به ضرر اون هاست و حداقل دستمزد از خط فقر بسیار پایین تره. و اینکه کدوم نیروهای سیاسی در ایجاد این وضعیت تاثیرگذار بوده اند. این هم لینک پست وب سایت مربوطه:

چرا ما ساکتیم؟ یا چگونه قرارداد موقت، باعث شده است ملت بی عرضه ای به نظر بیاییم؟پادکست به تدریج

و خود اپیزود مورد نظر:

 

7- مصاحبه با جادی #رادیودال: و سومین اپیزودی که یک پست مخصوص به خودش دارد:

جادی فیت رادیو دال، موهوماتی که در ذهنمان جاری است

و خود اپیزود مورد نظر:

 

8- یک عالمه از اپیزودهای #دموکراسی_در_کار (تقریبا همش) : انتخاب یک پادکست به طور کلی جز زنی حساب می شه؟

واقعا برام کار سختیه که یکی از اپیزودهای دموکراسی در کار رو انتخاب کنم، ولی اگر بخوام به شیوه ی حذفی عمل کنم، باید بگم که سه گانه ی زندگی مارکس به نظر من کم اهمیت ترینشونه. نه اینکه جذاب نباشه، اما کمتر به درد شرایط حال حاضر ما می خوره. اهمیت پادکست دموکراسی درد کار، برای من درد اینه که داره ایده هایی از داشتن آلترناتیو اقتصادی و سیاسی رو به ما ارائه می ده که با پیشینه ی تاریخی بسیار منفی ای تلفیق پیدا کرده و اغلب آدم ها، نگرش بسیار منفی ای نسبت بهش دارند. در حالی که این پادکست بهمون توضیح می ده چه طوری بدون قرار گرفتن تحت تاثیر رسانه های غالب و فضای حاکم، بدون پیش فرض های غلط، ذهنمون رو در مورد اقتصاد و سیاست به سمت افق هایی ببریم که می تونه برای انسان ها آینده ای روشن تر فراهم کنه.

از آن جا که کلن این پادکست بر روی این موضوع تمرکز داره، انتخاب کردن یکی از اپیزودهاش واقعا سخته، ولی اگر کسی تصمیم گرفته باشه فقط یک اپیزود رو گوش کنه، قسمت اول (افزایش نابرابری و شکاف اقتصادی در دنیا) یا چهارم (رویای آمریکایی) رو پیشنهاد می کنم. بازم شد دو تا که.

 

 

8+1- اپیزود ششم #کرن در مورد قطعه ی “سلام”: کرن هم از آن پادکست هاست که اگر دو سه تا اپیزود رو ازش حذف کنم برام راحت تره تا انتخاب یکی. 12 اپیزود از کرن منتشر شده، و اغلبشون رو خیلی دوست داشته ام. اما اپیزود مربوط به قطعه ی سلام را انتخاب می کنم، به لحاظ اینکه به علیزاده می پردازد، و بار عاطفی خاص و شخصی برایم دارد. هم علیزاده را همیشه دوست داشته ام، هم اینکه در این دوره از زندگی ام، علیزاده و موسیقی اش من را یاد یار عزیزی می اندازد.

 

8+2 – اغلب اپیزودهای #ناوکست: یک جر زنی دیگه، باز هم از اون پادکست ها که انتخاب کردن یک اپیزود ازشون کار سختیه. پادکستی مثل ناوکست که یک کتاب رو روایت می کنه، چیزیه که معمولا باید کلش رو شنید، بر خلاف بعضی پادکست ها که لزوما دنبال دار نیستند. اما اگه بخوام یکی رو انتخاب کنم، اپیزود یازده، بزرگترین فریب طول تاریخ، رو انتخاب می کنم که ذهنم رو به شدت درگیر کرده، و مدتیه احساس می کنم واقعا شاید بهتر بود صد هزار سال پیش به دنیا می اومدم و زنی در یکی از اقوام دوره گرد بودم.

در مورد ناوکست هم نه یک پست، بلکه دو تا پست نوشته ام که ایناهاش:

انسان خردمند یا انسان نابودگر؟

و این یکی:

تکامل، فرگشت، تاریخ پیشاتمدن، انسان خردمند، یوال هراری، همه در پادکست ناوکست

 

8+3 – اپیزود حج سال 66 از #رادیو_دست_نوشته_ها: رادیو دست نوشته ها همون لحن و حال و هوایی رو داره که یک پادکست تاریخی معاصر باید داشته باشه. روایت های تاریخی معاصر بیشتر از هر تاریخ دیگه ای مربوط به زندگی کنونی ما هستند و راه رو تصمیم گیری های سیاسی و اجتماعی رو برامون روشن تر می کنند. البته لزوما آسون تر نه. مخصوصا روایت هایی که در رسانه های رسمی زیاد بهشون پرداخته نمی شه. اپیزود حج سال 66 رو دوبار گوش دادم. و راستش رو بخواهید، نمی تونم مزیت خاصی نسبت به بقیه اپیزودهای این پادکست در موردش بیان کنم، جز اینکه برای من، گوش دادنش جالب بوده است.

 

 

8+4 – : اپیزودهای تاریخچه پول، پادکست دایجست: نمی تونم این لیست رو بدون اشاره به دست کم یکی از اپیزودهای پادکست دایجست به اتمام برسونم. دایجست هم ازوناست که انتخاب یک اپیزود ازش بسیار بسیار کار سختیه، اغلب موضوعاتی که دایجست توضیح داده، چیزهایی هستند که در موردشون خیلی شنیده بودم، فرصت نمی کردم انرژی برای فهمیدنشون بذارم، و در عین حال از ندونستنشون همیشه قسمتی از ذهنم در عذاب بود. از این زاویه، گوش دادن به اغلب اپیزودهای دایجست برای من خیلی لذت بخش و مفید بوده، از اپیزودهای خیلی شاخص برای من، اپیزود هشتم با عنوان سوریه، جهنمی روی زمین بود، که باعث شد بلاخره کمابیش بتونم اتفاقات فاجعه ی انسانی جنگ سوریه رو درک کنم. یا مثلا، اولین اپیزودی که گوش دادم، در مورد بیت کوین بود، که باعث شد کمابیش سر در بیارم موضوع چیه و از گمراهی و عقب موندگی نجات پیدا کنم. از اپیزودهایی که مخاطبین خیلی خوششون اومده بود، اپیزود فراماسونری بود، که برای من تازگی نداشت چون چند سال پیش مدتی مغزم روی موضوع گیر کرده بود و کلی در موردش خونده بودم و تحقیق کرده بودم. (که البته اهمیتی نداره، شما همچنان می تونید لذت ببرید از شنیدنش) یا مثلا، از دیگر اپیزودهای خیلی تاثیرگذار و واجب، اپیزود سیزده، بحران کم آبی ایران بود، ولی چون دو سه سال پیش فیلم “مادرکُشی” رو که یکی از منابع این اپیزود هم بود دیده بودم، موضوعات مطرح شده توش زیاد برام تازگی نداشت، ولی شما اگه گوش ندادید، حتما گوش کنید که واجب است.
از این همه این جذابیت ها، تاریخچه پول رو انتخاب کردم، و باز هم دلیلش همون چیزی است که برای شماره ی یک و چند جای دیگه نوشتم. فهم بهتر جهانی که داریم توش زندگی می کنیم و این چیزی که زندگیمون این قدر بهش وابسته است، هر روز و هر لحظه اش، کیفیت و کمیت و روابط عاطفی و خانوادگی و حال خوب و بد و… نباید بدونیم از کجا سر درآورده؟

این ورق کاغذ که پول نام دارد، چه طوری ارزش پیدا کرد؟ پادکست دایجست و تاریخچه پول

 

 

من فرصت زیادی نداشتم که بررسی دقیقی در مورد پادکست هایی که امسال گوش دادم انجام بدم و این لیست رو خیلی سریع و بدون فکر زیاد تهیه کردم. از بعضی چیزها که خیلی باهاشون کیف کردم چشم پوشی کردم تا بتونم لیست رو مختصرتر نگه دارم، و تازه بازم شد این! مطمئنم که خیلی چیزای خوب دیگه رو جا انداختم.

امسال کلی پادکست خوب داشتیم که همین الان هم تو فکرشون هستم و سعی می کنم به شکل های دیگه و در پست های دیگه ترویجشون کنم. یا مثلا چیزهایی هست که با یک اپیزود قابل معرفی کردن نیستند، مثل پادکست #فردوسی_خوانی که به لحاظ کیفیت، نوع اجرا، لحن گوینده و توضیحاتش، و … تبدیل به متر و معیاری برای سنجش پادکست های مشابه شده. از طرف دیگه، تعداد پادکست هایی که گوش دادم هم محدود هست و خیلی چیزها هست که گوش ندادم، برای همین به شدت توصیه می کنم اپیزودهای انتخابی بقیه رو هم نگاه کنید. اقای چنل بی خیلی از این پست ها رو در توییترش ریتوییت کرده است.
یک نکته ای که دارم بهش فکر می کنم، اینه که شاید پادکست های منتخب من، خیلی حال و هوای یکنواختی پیدا کره باشند، در این فکر هستم که در پست های دیگری در آینده، پادکست هایی با حال و هوایی متفاوت هم معرفی کنم. تا ببینیم چی می شه